“EN UCUZ ÖĞRENCİ TAŞIMACILIĞI DİYARBAKIR’DA YAPILIYOR”

“Pazartesi Sohbeti” köşemizin bu haftaki konuğu Diyarbakır Servisçiler Odası Başkanı Mahmut Kaya.

RÖPORTAJ: Yağmur ENSARİ

Başkan Kaya ile servis ücretlerine, servisçilerin sıkıntılarına, sektördeki son gelişmelere ve sektörün sorunlarına dair konuştuk. Bu konularda görüştüğümüz Başkan Kaya, “Diyarbakır bölgenin en pahalı taşımacılığını yapıyor. Bu pahalılık yetmezmiş gibi birde rantçılar var. Biz var oldukça rantçılara fırsat vermeyeceğiz. Geleceğimiz olana çocuklarımızı ve ekmeğini kazanan esnafımızı kimsenin oyununa kurban etmeyeceğiz. Bizler oldukça kimse rant uğruna aradaki garibanları kullanamayacak” dedi.

-SİZİ KISACA TANIYABİLİR MİYİZ? MAHMUT KAYA KİMDİR?

KAYA: Diyarbakır doğumlu evli 5 çocuk babasıyım. Emekli polis memuruyum. 2007 yılından beridir servis camiası içerisindeyim. Son 9 yıldır da aktif olarak bu sektördeyim. Şimdi de Diyarbakır Servisçiler Odasında başkanlık görevini icra ediyorum.

-İSMİNİZİ 2014 YILINDA GERÇEKLEŞEN VE SONUCUNDA OLAĞAN ÜSTÜ KONGREYE GİDİLEN SEÇİMLERDEN BİLİYORUZ. BİZE BİRAZ 2014 YILINI VE BAŞKANLIĞA GELİŞİNİZİ ANLATIR MISINIZ?

KAYA: 2014 yılında bir oda seçimi yapıldı. Ancak şaibeli bir seçimdi. Ben sadece 5 oy farkı ile kaybetmiştim. Aradaki şaibelere itiraz edince olağanüstü kongreye gittik. Seçim yapıldı ve ben orada başkan olarak seçildim. Ama her ne hikmetse sistem üzerinde oynamalar yaparak 1 yıl sonra beni görevimden düşürdüler. Gerekli müracaatlarımızı yaptık ama mahkeme süreci bitmeden 2018 seçimlerinde aday oldum ve 4 Mart 2018 yılından beri başkanlık yapıyorum.

-BİZE BİRAZ DİYARBAKIR SERVİSÇİLER ODASINDAN SÖZ EDER MİSİNİZ? SERVİSİNİZDEKİ İŞLEYİŞ, ÜYE SAYISI İLE İLGİLİ BİLGİ VERİR MİSİNİZ?

KAYA: 5362 Esnaf ve Sanatkârlar yasasına göre hareket ediyoruz. Odamız hiçbir kurumdan destek almıyor. Odamızın tek geliri bize bağlı olan esnaflarımızın verdikleri yıllık aidatlardır. Odamız bu aidatlarla giderlerini karşılıyor. Toplamda S plakalı 999 adet servis aracı var. Ama bunların 658 tanesi odamıza kayıtlıdır. Geri kalan araçlar ise şirket veya bir kişi adına birden fazla plaka olması durumunda tek plaka saydığımız araçlardır.

-SERVİS TARİFE VE ÜCRETLERİNİ NASIL BULUYORSUNUZ?

KAYA: 2018 yılında bir servis aracını alış fiyatları en fazla 170-180 bin civarındaydı. Bugün ise aynı araç 360 bine satılıyor. Araç alım sektöründe oldukça büyük bir artış var. Ama bu artış öğrenci servis fiyatına yansımıyor. Biz geçen yıl en yakın mesafeyi 60 liraya götürürken bu yıl zorla 80 liraya çıkarabildik. O alınan 80 lira zaten aracın yaktığı yakıta bile yetmiyor. Durum böyle olunca başka kaçış yolları arıyorlar. Elde hiçbir şey kalmayınca ne yazık ki onlarda fazladan öğrenci alıyorlar. Kesinlikle bunu tasdiklemiyoruz. Yapılan kesinlikle yanlış ama esnafın başka çaresi kalmayınca bunu yapıyorlar. O sebeple tarife ücretleri olması gereken miktarda olursa o zaman böyle durumlar yaşanmaz.

-PEKİ SİZİN İSTEDİĞİNİZ, TALEP ETTİĞİNİZ SERVİS ÜCRETİ NE KADAR? SİZCE DİYARBAKIR’DA BU RAKAM NE KADAR OLMALI?

KAYA: Öncelikle şunu belirtmek isterim ki Diyarbakır, çevredeki illere göre düşük ücretle taşımacılık yapıyor. Şehrimizde yaşayan kişilerin maddi durumu pek iyi değil. Bunu göze alarak şu anda ortalama olarak en yakın mesafede 120 lira almamız gerekiyor. Şimdi çevre iller yakın mesafede 120 lira alıyorlar. Ne olacak seneye onlar 150-160 liraya çıkacaklar biz yeni 100 lira civarı olacağız. Biz diğer illere göre ne yazık ki geriden geliyoruz. Bu durumla ilgilenecek yer ise belediyeye ait olan UKOME’lerdir. Şu anda UKOME’ye yazı verdim.  Daha öncede 2018 yılında yazı vermiştim ve UKOME başkanımız bizi idare edin yıl başında yazı verin 80 lirayı 100 liraya çıkaracağız dediler. Ancak hala hiçbir gelişme yaşamadık.

-ÜCRETİ DÜŞÜK BULAN SERVİSÇİLER BELİRLENEN FİYATIN ÜZERİNDE ÜCRET ALIYORLAR DİYORSUNUZ. BU KONUDAKİ ŞİKAYETLERİ KİM KABUL EDİYOR? CEZAİ İŞLEMİ KİM YAPIYOR?

KAYA: Servisçilerimiz çok fazla şikâyet ediyorlar. Fiyatlar düşük olduğu için bazı arkadaşlar belediyenin belirlediği fiyatların üzerinde ücret alıyorlar. Veliler bana gelip o esnafları şikâyet ediyorlar. Benim o esnafa ceza kesme gibi bir durumum yok. O esnaflara trafik şubede ceza kesemez. Onlara ceza kesebilecek tek yer belediyedir. Bende gelenleri belediyeye yönlendiriyorum. Bu yanlışın tek sorumlusu UKOME’dir. Boş yere halkı ve esnafı karşı karşıya getiriyor. Belediyede bir değişim olduğu için şu anda UKOME boş bulunuyor. Yeni gelecek kişi bizim sorunlarımız çalışmalıdır.

-HERYIL ODA OLARAK BELEDİYEYLE ANLAŞMA MASASINA OTURUYORSUNUZ. ÖNÜMÜZDEKİ YIL İSTEDİĞİNİZ SONUCU ALAMAZSANIZ TAVRINIZ NE OLACAK?

KAYA: Önümüzdeki süreçte belediyeyle anlaşamazsak kesinlikle ilgili yerlere yasal başvurularımızı yapacağız. Belediye esnaflarımızın hakkını yemeden hakkaniyetli bir karar vermelidir.

-PEKİ SERVİSÇİLER SÜREKLİ GÜNDEME GELİYORLAR. TAVIR VE HAREKETLERİNDEN DOLAYI SÜREKLİ KONUŞULUYORLAR. SİZ ODA BAŞKANI OLARAK ESNAFLARINIZIN EĞİTİM DURUMUNDA NASIL BİR EKSİK GÖRÜYORSUNUZ? NASIL BİR ELEŞTİRİDE BULUNURSUNUZ?

KAYA: Esnafımızın çok eksiği var. Mesela fazla öğrenci almaları büyük bir sorun oluşturuyor. Herhangi bir kaza bela gelmesi durumunda sorumlu kim olacak. Ayrıca esnaflarımızın eğitim konusunda eksiklikleri var. Bu konuda emniyet, milli eğitim gibi yerlere başvurularım oldu. En azından haftada veya 15 günde bir belli bir yerde esnaflarımıza eğitim verilmesi gerektiğini düşünüyorum.

– KONU UKOME’DEN AÇILMIŞKEN ŞUNU SORMAK İSTİYORUM; ARAÇLARIN GÜZERGAH BELGESİ UKOME’DEN ALINIYOR. BİLDİĞİM KADARIYLA ALINAN RAKAM DİYARBAKIR’DA OLDUKÇA YÜKSEK OLUYOR. GÜZERGAH BELGESİ NE KADARA MAL OLUYOR? GERÇEKTEN DE YÜKSEK Mİ?

KAYA: Kesinlikle çok yüksek fiyatlar dönüyor. Hatta öyle ki otobüs ve minibüs ayrımı dahi var. Bu Diyarbakır dışında başka hiçbir yerde yok. Otobüs, minibüs ayrımı sadece ilimizde yapılıyor. Mesela Türkiye’nin başkenti olan ve büyük bir kent olan Ankara’da güzergâh belgesi 460 lira ücretle alınıyor. Diyarbakır’da ise minibüs, 480 ve 505 otobüs ise 585 veya 605 lira olarak değişiyor. Adana ve Malatya’da bu ücretler hiç alınmıyor. Belediye bu ücretleri talep dahi etmiyor. Gaziantep 350, Mersin 350, Kayseri 360, Mardin 180, Batman 255 Lira gibi ücretler alıyorlar. Sayın UKOME, sayın yetkililer siz üzerinize düşeni yapmalısınız.

-AYRICA BELEDİYENİN ŞİMDİ YENİ PLAKALAR ÇIRKARMAK İSTEDİĞİ KONUŞULUYOR. BU DOĞRU MU? SİZCE YENİ PLAKALAR YAPILMALI MI?

KAYA: Belediye şu anda Bin tane plaka çıkarmak istiyor. Son dönemlerde gündemimizde bu var. Sormak istiyorum bin tane plakayı çıkarıp nereye koyacaklar. Şu anda esnaf zaten yeterince iş bulamıyor. Piyasada çalışan korsan araçlar var. Onun yerine korsan araçları piyasadan kaldırın. 100 tane ise 100 tane plaka basın onları verelim korsan araç kalmasın. Bu basılan plakalarda kiracı arkadaşlara verilsin. Büyükşehir belediyesinin 1053 maddeli yasasında şöyle diyor: ekmeğini şoförlükle geçinen kişiye ticari plaka verilir. Onun için kiracı kişilere tahsis edilsin. Çok fazla rant peşinde koşan insanlar var. Umarım bu plaka konusu da ranta kurban gitmez.

-SEKTÖRDEKİ KORSAN ARAÇLARLA İLGİLİ DURUM NE NOKTADA? NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?

KAYA: Belediyenin eski başkanı Osman Baydemir döneminde yani 2017 yılında çıkan S plakalar ile ilgili bir zorunluluk vardı. S plaka dışında hiçbir araç servis taşımacılığı yapamaz diyordu.2016 yılının aralık ayında UKOME’NİN kararıdır. Ama bugün Diyarbakır’da özellikle organize sanayide çok sayıda korsan araç var. Belediye ve Trafik şubeyle ilgili yaptığımız görüşmeler oldu. Görüşmelerimiz sonuç verdi. Trafik şube ekipleri 15-20 gündür korsan araçları yakalamak için sivil ekipler kurdular. Gereğini yapıyorlar. Ancak belediye ise hiçbir şey yapmıyor. Görevlerini yerine getirmeyip başıboş davranıyorlar.

-TİCARİ ARAÇLARDAN ÖTV ALINMAMASINA KARAR VERİLDİ YENİ SERVİS ARACI ALINCADA BU DURUM GEÇERLİ Mİ?

KAYA: Öncelikle Diyarbakır metropol bir şehir ve vatandaşlarımızda lükse çok düşkünler. O yüzden Türkiye’nin en pahalı araçlarını doğu illerinde görüyoruz. İnsanlarımız açlıktan geçinemeyecek durumda olsalar da araçlarına, gösterişlerine önem veriyorlar. İşte bu sebeple gösteriş için alınan araçlardan ÖTV alınmaması bana gülünç geliyor. Madem ki ticari araçlardan ÖTV alınmıyor o zaman servis araçlarından da KDV falan alınmasın. Bizi çok zorluyor. Araç fiyatları çok yükseldi artık araç alamıyoruz. Araçların fiyatları kadarda vergi ödüyoruz. Bizde bir vergi muafiyeti istiyoruz.

-3 MADDELİK SERVİS ARACI KURALLARINA İLİŞKİN NE DÜŞÜNÜYORSUNUZ?

KAYA: Yayınlanan 3 maddelik bildirgeyi onaylıyorum. Şu anda bütün araçlarımızda kamera ve kemer var. Öğrenci araçlarımızın hepsinde var. Ama kameralarımızın kayıt özelliği yok. Sadece anlık olarak şoförün görüş açısını kolaylaştırıyor.  Zaten bunlarda eksiklik olsa belediye uygunluk belgesi vermez. 4 Bakanlığın beraber verdiği öğrenci servis yönetmeliği kayıt özelliği olan kameraların zorunlu olduğunu belirtti. 31 Ağustos’a kadar en az 30 gün kayıt özelliği bulunan ve takip cihazı bulunan sistemlerin kurulması gerekiyor. Çok güzel bir uygulama ama maliyeti çok yüksek oluyor. Dolar bazlı yapılıyor. Ortalama bin dolar civarında yapılıyor. Ortalama 6 bin lira tutuyor. Bugün bir servisçinin alacağı en fazla 4 Bin 800 Lira para kazanıyor. Bin 800 Lira yakıt, araç kredili ise en az 2 bin 500 lira ödeniyor. Geriye sadece 500 lira kalıyor. O parayla şoförler hiçbir şey yapamıyorlar. İddia ediyorum ki 999 tane aracın 750 tanesinde haciz var. Araştırsınlar eğer ki haciz yoksa ben görevi bırakıyorum. Esnafımız zorluk çekiyor. Birde üzerine dolar bazlı kamerayı nasıl takacak?

-SON OLARAK EKLEMEK İSTEDİĞİNİZ BİRŞEY VAR MI?

KAYA: Ben yeni seçildiğim süreçte çok sıkıntı yaşadım. Herkes bir emekli polisin bu sektörde işi ne diye söyledi bana vatan haini bile dediler. Ama ben peşini bırakmadım azmettim ve şu anki konumuma geldim. Emellerime, amacıma ulaştım. Kendi nazarım ve görevimde şimdi kendimi Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan gibi görüyorum. Benimle çok uğraştılar ama emellerine ulaşamadılar. Ben ulaşmak istediğim yere geldim. Yarın bile görevi bırak deseler bırakırım. Benim tek amacım esnafa, Diyarbakır’a faydalı olmak. Boğazından, etinden, cebinden kısan velilerin ve hakkını kazanamayan şoförlerin hakkını arıyorum. Ben iki taraf arasındaki adalet terazisi olmaya çalışıyorum. Önümüzdeki yıl Diyarbakır’daki veli ve esnafların hakkını korumak için öğrencilerin kaydını kendimiz alacağız. Diyarbakır’ımıza hizmet edeceğiz. Çocuklarımız geleceklerimizdir. Diyarbakır’dan da bir Recep Tayyip Erdoğan neden çıkmasın. Onun için çalışacağız.